عوامل پیرامونی سرطان زا

مصرف دخانیات مسئول 30 درصد سرطان ها است
اولین عنصری که در صدر لیست سیاه سرطان زاهای اعلام شده توسط سازمان بهداشت جهانی قرار دارد، دخانیات است. بله همین سیگارهایی که بی هوا آتش می زنید و یا به پشتی ها لم داده و قلیان دود می کنید. دخانیات مسئول بیماری های تنفسی جدی و بیماریهای قلبی عروقی است. مضرات دخانیات به همین جا ختم نمی شود.
عناصر آزادشده از محصولات آلومینیومی مانند کاغذ فویل و غیره خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند. متاسفانه برخی خانم ها در آشپزخانه از این کاغذهای آلومینیومی زیاد استفاده می کنند.سیگار و قلیان را عامل 30 درصد سرطان ها می دانند که صرفا نیز به سرطان ریه محدود نمی شود. حال که نمی شود با برخی از عناصر سرطان زا و یا ژنتیک و غیره مقابله کرد، لطفا با استعمال سیگار و قلیان سرطان را با دستان خود به جان خود نیاندازید.

دستگاه های سولاریوم؛ زیبایی یا سرطان!
از ماه سپتامبر سال 2015 استفاده از کابین های برنزه کننده یا همان دستگاه های سولاریوم در کشور فرانسه ممنوع شده است. دلیل آن نیز ساده است.
دستگاه های سولاریوم که جوانان خود را به امید تغییر رنگ پوست و برنزه شدن به آن می سپارند، سرطان زا است. اشعه های ماورای بنفش ساطع شده از این دستگاه ها روی پوست باعث بروز ملانوم یا همان سرطان پوست می شود.

آرسنیک داخل آب شیر
به گزارش سازمان بهداشت جهانی، آرسنیک به طور طبیعی در آب های زیرزمینی برخی کشورها وجود دارد. قرار گرفتن زیاد و افراطی در معرض این ماده باعث بروز سرطان ها، بیماری های قلبی عروقی و بیماری های پوستی می شود.
به گفته ی سازمان بهداشت جهانی، میزان بالای آرسنیک در نوشیدنی ها و گاهی در آب شرب تهدیدی جدی برای سلامت عمومی است. اینجاست که نقش مسئولین زیربط هر کشوری در جهت مقابله با این عوامل پررنگ می شود.

رنگ پارچه ها
اورامین نام یک ماده ی شیمیایی است که در برخی رنگ ها و برای رنگ کردن پارچه ها استفاده می شود.
استفاده از این ماده در برخی کشورها مانند فرانسه ممنوع است. اما در برخی از کشورهای دیگر در کارخانجات و برای رنگ کردن پارچه هایی که از آنها لباس و ملافه و غیره تهیه می شود، استفاده می کنند. متاسفانه این ترکیب خطر سرطان را افزایش می دهد.
مواد استفاده شده در تولیدی های کفش
اکثر سرطان ها ناشی از قرار گرفتن افراطی در معرض ترکیبات سمی و شیمیایی در محیط های کاری است.
سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که برخی از ترکیبات استفاده شده در کارخانه ها و کارگاه های تولید کفش و چکمه خطر ابتلا به سرطان خون و سرطان مثانه را در کارگرها افزایش می دهند.

آتش شومینه برای ریه ها مضر است
در سال 2015 سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که تماس داشتن با آتش شومینه های هیزمی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه و همچنین مشکلات قلبی می شود.
به همین دلیل نیز هم اکنون تعبیه کردن شومینه های هیزمی در شهر پاریس فرانسه و سه استان دیگر این کشور ممنوع است.

ذرات آزاد شده از زغال
سازمان بهداشت جهانی در گزارش ماه مارس سال 2014 خود در خصوص خطرات آلودگی هوا تاکید بیشتری روی خطرات ذرات آزاد شده از ذغال (برای گرم کردن محیط زندگی یا طبخ غذا) داشته است.
به عقیده ی متخصصان دودی که از زغال ناشی می شود سرشار از ذرات ریزی است و خطر ابتلا به سرطان ریه را 6 درصد افزایش می دهد. بدون شک با یک یا دو مرتبه کباب درست کردن روی منقل اتفاقی نمی افتد. مشکل زمانی است که به طور مداوم و مرتب در معرض چنین ذراتی قرار بگیرید.

آلومینیوم: سرطان زای آشپزخانه
مرکز بین المللی بررسی های سرطان سازمان بهداشت جهانی، 107 نوع ماده ی سرطان زا را برشمرده است که آلومینیوم در جایگاه سوم سرطان زاترین این مواد قرار دارد.
عناصر آزادشده از محصولات آلومینیومی مانند کاغذ فویل و غیره خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند. متاسفانه برخی خانم ها در آشپزخانه از این کاغذهای آلومینیومی زیاد استفاده می کنند. باید بدانید که گرم شدن این کاغذها عناصر آنها را فعال تر می کند.

رنگ های آلوده به سرب
سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که سرب یک ماده ی سرطان زا است. متاسفانه افرادی که در حرفه ی نقاشی ساختمان فعالیت دارند و یا در انبار رنگ کار می کنند، بیشتر در معرض این مواد بوده و در معرض خطر هستند.

شوفاژهای خانگی
به گزارش سازمان بهداشت جهانی، قرار گرفتن زیاد در معرض دی اکسید گوگرد در طولانی مدت برای مجاری تنفسی مشکل زا بوده و احتمال بروز سرطان را افزایش می دهد.
این گاز بی رنگ بیشتر از سوزاندن سوخت های فسیلی مانند زغال سنگ یا نفت بویژه از طریق ماشین ها یا شوفاژ های خانگی منتشر می شود. به همین دلیل لازم است که در فصل سرما برای پیشگیری از مسمومیت، به خوبی هوای منزل را عوض کنید.

آیا آنتی‌اکسیدان از سرطان پیشگیری می‌کند

همیشه در توصیه‌های بهداشتی به اهمیت ضداکسیدان‌ها در جلوگیری از بیماری از جمله سرطان اشاره و توصیه می‌شود موادی که حاوی ضداکسیدان هستند مثل سبزی و میوه تازه زیاد مصرف شوند. اما تحقیقی اخیرا در نشریه نیچر منتشر شده که عنوان می‌کند مواد ضداکسیدان ممکن است انتشار (متاستاز) سرطان را تسهیل کنند. انتشار این تحقیق برای بسیاری این سوال را مطرح کرد که آیا از این به بعد باید ضداکسیدان‌ها را نه عامل پیشگیری از سرطان بلکه عامل گسترش آن در بدن دانست؟ این فقط فلزها نیستند که اکسید می‌شوند – یا به عبارت دیگر زنگ می‌زنند – بلکه این اتفاق برای ملکولهای حیاتی بدن مثل پروتئین‌ها (ملکولهای ساختاری) و دی‌اِن‌اِی (اطلاعات ژنتیکی سلول) هم می‌افتد. در واقع بدن ما از یک طرف از اکسیداسیون بهره می‌برد، مثلا برای تولید انرژی یا از بین بردن میکربها، اما از طرف دیگر از اکسیداسیون بیش از حد هم جلوگیری می‌کند تا از عدم توازنی که به آن آسیب اکسیداسیون (Oxidative stress) می‌گوییم پیشگیری کند. آسیب اکسیداسیون همانطور که می‌تواند نفع داشته باشد و برای مثال سلول‌های ایمنی می‌توانند با کمک آن میکربها را از بین ببرند اما قابلیت صدمه زدن به سلول‌ها و مواد مهم بدن را نیز دارد و بدن برای مقابله با اثر شوم آن سعی می‌کند از خود دفاع کند.

با وجود سودمندی اکسیداسیون متعادل، تصور می‌شود که اکسیداسیون بیش از حد باعث بروز بسیاری از بیماریها از قبیل تنگی عروق، عوارض دیابت، کبد الکلی، بیماریهای ریوی ناشی‌ از سیگار و آلودگی هوا، بیماری آلزایمر، سرطان، و بیماریهای خود‌ایمنی می‌شود. ازدیاد واکنشهای اکسیداسیون در اثر مصرف چربی‌، قند، الکل زیاد، دود سیگار یا هوای آلوده که آکنده از مواد اکسیدان است رخ می‌دهد و اگر این واکنش‌ها از حد مشخصی فراتر برود بدن از پس خنثی کردن آن بر نمی‌آید.

مواد اکسیدان اگر از سد دفاع ضداکسیدان عبور کنند به بدن آسیب می‌زنند. بخشی از مواد ضداکسیدان را خود بدن می‌سازد و قسمتی‌ از آن هم بطور مستقیم از طریق مواد خوراکی به ما می‌رسد. سبزیجات و میوه‌ها حاوی مقادیر زیاد ضدکسیدان هستند و بنابراین تصور می‌شود که برای جلو‌گیری از عوارض سوء آسیب اکسیداسیون مفیدند. اما یک تحقیق تازه که در مجله علمی نیچر منتشر شده نشان می‌دهد که یکی‌ از عوامل مهم در جلوگیری انتشار سلولهای سرطانی، آسیب اکسیداسیون است. از نتایج این تحقیق چنین به نظر می‌رسد که در واقع آسیب اکسیداسیون، حداقل در هنگام انتشار سلولهای سرطانی، آنها را ضعیف کرده و از کاشته شدن و رشد آنها در بافت‌های جدید جلوگیری می‌کند. میوه‌ها و سبزیجات رنگدانه‌دار سرشار از ضداکسیدان هستند علاوه بر این، پژوهشگران این تحقیق نشان دادند که در حیوانات آزمایشگاهی، مقادیر زیاد ضداکسیدان از آسیب اکسیداسیون در سلولهای سرطانی جلوگیری و همزمان انتشار آنها را تسهیل نیز می‌کند.

این گزارش، بنابرین پیام متفاوت با آنچه اغلب درباره آسیب اکسیداسیون مطرح می‌شود در بر دارد: آسیب اکسیداسیون می‌تواند در مواردی مفید باشد و بر‌عکس مواد ضداکسیدان می‌توانند گاهی مضر باشند. با اینکه این تحقیق انعکاس گسترده‌ای داشته و ممکن است که حاوی اطلاعات جدید، مهم و مفیدی در درمان سرطان باشد، اما این می‌تواند تنها یک روی سکه‌ باشد. فراموش نکنیم که وارد شدن آسیب اکسیداسیون به دی‌اِن‌اِی که باعث جهش ژنی می‌شود یکی‌ از ارکان اصلی ایجاد سرطان است. باید توجه داشت که تحقیق جدید در باره شکل‌گیری سرطان نبوده بلکه انتشار آن از محل اولیه به سایر اعضا را بررسی کرده و به هیچ روی مضر بودن اکسیدان‌ها را در ایجاد سرطان و اهمیت دفاع ضداکسیدان را در جلوگیری از آن زیر سوال نمی‌برد. بعلاوه این تحقیق روی حیوانات و در شرایط آزمایشگاهی‌ انجام شده و می‌تواند از واقعیت پیچیده بدن انسان دور باشد؛ برای مثال، این حیوانات بطور مصنوعی فاقد ایمنی شده بودند و می‌دانیم که این سیستم در کنترل سرطان بسیار مهم است. انتشار سلول‌های سرطانی هم در این تحقیق با شرایط انتشار آن در بدن انسان یکسان نبود. آنزیم‌ها و پروتئین‌ها در اثر اکسیداسیون تغییر می‌کنند بنابرین سوال ارتباط آسیب اکسیداسیون با سرطان حداقل دو وجه دارد؛ ایجاد سرطان و رشد و انتشار آن. در مورد اول، همانطور که ذکر شد، آسیب اکسیداسیون از ارکان ایجاد سرطان است، از طریق آسیب زدن به دی‌اِن‌اِی و جهش ژنتیکی و ایجاد التهاب مزمن. اما از هنگامی که سرطان بروز می‌کند نقش آسیب اکسیداسیون پیچیده و گاه ضد و نقیض می‌شود. تاکنون شواهد بدست آمده از تحقیقات، مضر بودن اکسیداسیون بیش از حد را در تضعیف سیستم ایمنی در مقابله با سلولهای سرطانی نشان داده است.

بنابراین تا تحقیقات بیشتر نقش دقیق توازن آسیب اکسیداسیون و دفاع ضداکسیدان را در این زمینه روشن نکند اظهار نظر در مورد اینکه در صورت بروز سرطان، تغییر این توازن به چه سمتی‌ فایده بیشتری خواهد داشت ممکن نیست. آنچه مسلم است اینکه تغذیه سالم و سرشار از ضداکسیدان‌های طبیعی هنوز هم یکی‌ از بهترین راههای‌ مقابله با بیماریها از جمله سرطان به حساب می‌آید.