تاثیر استرس بر اعضای مختلف بدن

بیشتر افراد در وجود خودشان نسبت به تاثیر متقابل جسم و روان بر یکدیگر آگاهی دارند و می‌دانند اختلال در هر یک از این دو، به مرور، بر دیگری تاثیر خواهد گذاشت. امروزه در حوزه روان‌شناسی برای بررسی ارتباط مسایل جسمی و روانی 2 رویکرد کلی وجود دارد؛اولی، رویکرد سایکوسوماتیک یا روان‌تنی است:
    رویکرد سایکوسوماتیک به علت‌یابی روان‌شناختی اختلالات جسمی می‌پردازد؛ مثلا علل روان‌شناختی ابتلا به آسم، اگزما و زخم معده را بررسی می‌کند.
    دومی، رویکرد سایکوفیزیولوژیک یا روان‌شناختی:
    رویکرد سایکوفیزیولوژیک به بررسی پاسخ‌های فیزیولوژیک بدن حین آزمایشات تجربی که فرآیند روان‌شناختی خاصی را مورد بررسی قرار می‌دهند، می‌پردازد.
    با درک این مفاهیم می‌توانیم توضیح دهیم که استرس های خاص، ممکن است مسبب ایجاد اختلالات خاص در افراد آسیب‌پذیر شوند.
    تاثیر استرس بر اعضای مختلف بدن:
مغز
استرس باعث به هم ریختن واسطه‌های شیمیایی در مغز می‌شود و نتیجه این به هم ریختگی
    افسردگی
    حمله خشم
    زودرنجی
    عدم‌تمرکز
    حمله هراس
    اضطراب است.
کورتیزول، هورمونی است که ترشح آن هنگام استرس افزایش می‌یابد. ترشح زیاد و طولانی‌مدت این هورمون باعث مرگ سلولی در هیپوکامپ (قسمتی از مغز است که در حافظه نقش دارد) می‌شود.
قلب
    افزایش فشارخون
    بالارفتن ضربان قلب
    افزایش خطر به هم خوردن ریتم قلب
    افزایش خطر حملات قلبی
از آثار استرس بر قلب هستند. استرس میزان کلسترول خون را نیز بالا می‌برد. همان‌طور که می‌دانید، کلسترول بالا عامل خطر مهمی برای شکل‌گیری بیماری‌های قلب است.
روده
    کاهش جذب مواد غذایی در روده
    افزایش خطر بیماری‌های روده مثل نشانگان روده تحریک‌پذیر
    التهاب روده
    اسهال
    یبوست
از آثار استرس بر روده‌ها هستند.
جنسی
کاهش میل جنسی و کاهش تولید تستوسترون و استرادیول که باعث کاهش باروری می‌شود.
ماهیچه‌ها
    درد
    التهاب
    تنش عضلانی
    گرفتگی در ماهیچه‌های شانه
    کمردرد
پوست
    تشدید آکنه
    پسوریازیس
    اگزما یا درماتیت
    خارش‌های پوستی
    ریزش مو(آلوپسی)
    ویتیلیگو(برص)
از عوارض پوستی استرس هستند. تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی عصبی هم بر اثر استرس ایجاد یا تشدید می‌شود.
معده
استرس مزمن باعث شکل‌گیری تدریجی
    زخم معده
    ریفلاکس
    تهوع
    استفراغ
    پرخوری عصبی
    بی‌اشتهایی عصبی
می‌شود. افراد مضطرب بیشتر از دیگران دچار آلرژی‌های غذایی می‌شوند.
پانکراس
افزایش ترشح انسولین و در نتیجه افزایش خطر دیابت نوع دو و چاقی
سیستم ایمنی
کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن در مقابله با بیماری‌ها و افزایش التهاب در نواحی مختلف بدن است که باعث بیماری‌های مزمن می‌شود. با شدت یافتن استرس یا مزمن شدن آن، به‌تدریج بیماری‌های روان _ تنی ایجاد می‌شود و با توجه به ویژگی‌های شخصیتی فرد میزان ابتلا به بیماری‌های جسمی افزایش می‌یابد.
چرا درمان افرادی که دچار مشکلات روان‌تنی هستند، مشکل است؟
مشکل اینجاست که اغلب این افراد نمی‌پذیرند مشکلات آنها جسمانی نیست و وقتی پس از آزمایشات گوناگون و بررسی‌های فراوان که هیچ مشکل جسمانی‌ای را تایید نمی‌کند به روان‌شناس ارجاع داده می‌شوند، با بی‌میلی مراجعه می‌کنند زیرا مشکلشان را به‌طور کامل جسمانی تلقی می‌کنند و معتقدند به اشتباه برای درمان روان‌شناختی ارجاع داده شده‌اند. متاسفانه این باورها کار را برای درمانگر سخت و دشوار می‌کند، به‌خصوص در مواردی که بیمار تنها به قصد متقاعد کردن پزشکش به اینکه مشکل صرفا جسمانی است و ارزیابی پزشکی بیشتری نیاز دارد، به روان‌شناس مراجعه می‌کند و دنبال تایید این اعتقاد توسط او است.
پس نکته مهمی که وجود دارد این است که معمولا بیماران دارای شکایات جسمی، زمانی به اقدامات روان‌شناختی روی می‌آورند که از همه جا رانده شده‌اند و به‌عنوان «آخرین چاره» نزد روان‌شناسان فرستاده می‌شوند. این نحوه ارجاع پیامدهای مهمی در تمایل مراجع برای پذیرش درمان روان‌شناختی دارد.
برخی مراجعان می‌گویند: «پزشک من فکر می‌کند مشکلات من خیالی و ساختگی است» یا می‌گویند «او فکر می‌کند من دیوانه‌ام!» پس بسیار مهم است که درمانگر نگرش بیمار را درباره مراجعه بداند تا بتواند این قبیل نگرانی‌ها را که در برقراری رابطه درمانی مشکل‌ساز خواهند بود، بشناسد و برطرف کند تا بیمار را به مشارکت در درمان تشویق کند.
اصول مدیریت استرس
درست است که سطح بهینه‌ای از استرس برای عملکرد بهتر لازم است اما رابطه استرس و عملکرد، خطی و مستقیم نیست.
یعنی استرس بسیار کم مانند استرس بسیار زیاد می‌تواند باعث کاهش عملکرد فرد شود زیرا استرس خیلی پایین باعث حالت کسالت و رخوت بدنی و مغزی می‌شود و استرس بالا تمرکز را مختل می‌کند، بنابراین همیشه باید راهکارهایی داشته باشیم که استرس را در سطح متوسطی که باعث هوشیاری و تمرکز می‌شود، انگیزه ایجاد می‌کند و عملکرد را بهبود می‌بخشد، نگه داریم.
برخی از راهکارها برای نگه داشتن استرس در سطح متوسط:
• افکار و احساسات خود را ثبت کنید:
این کار چند فایده دارد؛اول اینکه از زمان و مکانی که مضطرب می‌شوید آگاهی دقیقی پیدا می‌کنید.
دوم اینکه بر اساس آنچه که هنگام اضطراب انجام داده‌اید، می‌توانید مهارت‌های مقابله‌ای مفید و اثربخش را از مهارت‌های مقابله‌ای غیرموثر تشخیص دهید.
سوم اینکه وقتی از پیشرفت‌های خود یادداشت برمی دارید، می‌توانید از موفقیت‌هایتان لذت ببرید.
• از موقعیت‌های تنش‌زا و اضطراب‌برانگیز دوری نکنید:
دوری از موقعیت‌های اضطراب‌برانگیز در کوتاه‌مدت اضطراب را کاهش می‌دهد، ولی مشکل را کاملا برطرف نمی‌کند بنابراین در طولانی‌مدت باعث مشکلات بیشتری می‌شود. به بیان دیگر، دوری و اجتناب باعث تسکین موقت می‌شود و روش وسوسه‌انگیزی برای مقابله با اضطراب است.
• با شیوه‌ای مثبت با موقعیت‌های اضطراب‌انگیز رویارو شوید:
اگر می‌خواهید موفق باشید، طوری عمل کنید که انگار موفق هستید و موفق خواهید شد.
• بر اوضاع مسلط باشید و مهارت‌ کسب کنید:
توانتان را برای کسب و توسعه مهارت‌های خود صرف کنید. از تجربیات خود درس بگیرید و مشکلات را به تجارب آموزنده تبدیل کنید.
• آماده تلاش و تمرین باشید:
اگر همه چیز در زندگی آسان بود، خوب ولی خسته‌کننده می‌شد. اگر میل دارید به طرز موثری با اضطراب مقابله کنید باید روی آن کار کنید.
• عمیق نفس بکشید:
هنگام بروز استرس، به طور درست و عمیق نفس بکشید یعنی با یک شماره هوا را به ریه‌ها وارد کنید، تا 4 شماره هوا را در ریه‌ها نگه دارید و با 2 شماره هوا را از ریه‌ها بیرون بفرستید. این نوع تنفس مخصوصا در هوای آزاد و تمیز، آرامش‌بخش است. از روش‌های آرامش‌بخش دیگر می‌توان یوگا، مراقبه، هیپنوتیزم و ماساژ را نام برد.
• ورزش کنید:
ورزش باعث کاهش تنش فیزیولوژیک، افزایش کارایی اکسیژن، کاهش اضطراب و بهبود سریع‌تر عوارض استرس می‌شود.
اضطراب و استرس باعث بروز تغییراتی در DNA ما خواهند شد!
شاید باور نکنید اما واقعیت دارد و پژوهش‌های بسیاری نشان داده‌اند که رفتارهای ناسالم ما از طریق همین تغییرات ژنتیکی در نسل‌های بعدی تاثیرات منفی برجا خواهند گذاشت. استرس مادران و پدران می‌تواند باعث ایجاد تغییرات ژنتیکی شود و این تغییرات به جنین منتقل خواهد شد. پس اگر والد مضطربی هستید بدانید شیوه زندگی ناسالم شما، باعث ایجاد تغییر در DNA نسل بعدی و فرزندانتان خواهد شد، بنابراین پیش از اقدام به باردار شدن، حتما برای درمان اضطراب خود اقدام کنید و شیوه زندگی ناسالم خود را تغییر دهید.

مصرف هشت ماده خوراكی برای كاهش استرس

•ماست:
مصرف ماست به خصوص در تابستان به دلیل سبك بودن و هضم راحت آن غذای مناسبی برای کاهش استرس است. به اعتقاد كارشناسان ماست و دیگر مواد لبنی كه سرشار ازاسید آمینه «تیروزین» است مقدار ترشح «سروتونین» در مغز را افزایش داده و باعث آرامش می‌شود و استرس را کاهش میدهد.

•شكلات تلخ:
از آنجایی كه بدن به آنتی‌اكسیدان نیاز دارد با مصرف شكلات تلخ می‌توان این آنتی‌اكسیدان را كه به شكل فلانوئید است به بدن رساند و این ماده ترشح هورمون‌های استرس‌زا را كاهش می‌دهد.

•مركبات:
مصرف مركبات به دلیل داشتن شكر طبیعی می‌تواند استرس را كاهش دهد.

•بادام:
بادام نیز یکی دیگر از مواد غذایی است که برای کاهش استرس مفید است.بادام به دلیل داشتن ویتامین B2 ،E و منیزیم می‌تواند با تاثیرات نامطلوب استرس‌ مبارزه كند.

•چای:
مصرف چای می‌تواند همانند یك دارو ذهن شما را آرام كند.

•ماهی:
ماهی نیز به دلیل داشتن ویتامین B12 و B6 می‌تواند حالت‌های افسردگی را از شما دور كند.

•كلم بروكلی:
مصرف این نوع كلم به دلیل داشتن اسید فولیك برای کاهش استرس مفید است و احساس اضطراب، ترس و افسردگی را دور كند.

•سیر:
سیر علاوه بر اینكه برای کاهش استرس مفید است،می‌تواند مقدار گلوگز خون را كاهش دهد.

مرهمی برای استرس

این طور نیست که با گرفتن استرس کمی احساسات معمولی تان را از دست بدهید و مضطرب شوید و دوباره به حالت عادی بر گردید. استرس عواقب دیگری هم برایتان به دنبال دارد، سر درد، ناراحتی معده و مشکل خوابیدن نخستین ارمغان استرس و اضطراب زیاد برای شماست!
سیستم ایمنی بدن شما بسیار تحت تاثیر استرس است و نسبت معکوس به آن دارد. یعنی با افزایش اضطراب در شما سیستم ایمنی بدن شما کاهش می یابد و احتمال مبتلا شدن به بیماری های مختلف در شما بیشتر خواهد شد. استرس برای بیماران حکم سم را دارد برای همین پزشکان توصیه می کنند که بیمار باید در یک محیط بدون استرس استراحت کند. برخی پزشکان می گویند استرس حتی می تواند شما را حساس، ناراحت و حتی افسرده کند.

ویتامین ها برای تعادل فشار خون
اگر به دنبال کاهش استرس هستید، باید بدانید که بعضی از ویتامین ها که مهمترین آنها ویتامین C است دشمن اضطراب بشمار می روند. هنگام اضطراب فشار خون افزایش می یابد یکی از خاصیت های این ویتامین متعادل کردن فشار خون است.
بعد از این ویتامین ویتامین های E و B در رده های بعدی کاهش دهنده های استرس هستند. ویتامین E می تواند به راحتی سیستم ایمنی بدن را تقویت کند و مهم ترین خاصیت ویتامین های گروه ب هم این است می توانند بدن شما را بعد از تحمل شرایط سخت، به حالت آرامش قبلی برگردانند.
میوه هایی مانند مرکبات مخصوصا پرتقال که سر شار از ویتامین ث است. حتی قرص های مکمل این ویتامین برای کاهش استرس بسیار موثرند. ویتامین های ای و ب هم در آجیل های مقوی مثل

بادام
پسته و گردو پیدا می شوند. اگر اهل سبزی خوردن هستید کمتر استرس خواهید گرفت .چون سبزی ها سرشار از ویتامین های مختلف از جمله این یه ویتامین مهم هستند.

کلسیم و منیزیم کمبود بدن پر استرس
فقر کلسیم و منیزیم در بدن افراد پر استرس، یکی از ویژگی های آن هاست .برای این که به نقش منیزیم در کنترل استرس پی ببرید باید هورمونی بنام کورتیزول را بشناسید. این هورمون توسط غدد فوق کلیه ترشح می شود. میزان کور تیزول در وضعیت استرس بدن آنقدر تاثیر گذار است که که حتی به آن هورمون استرس هم گفته می شود. در حقیقت وقتی شما اضطراب پیدا می کنید این هورمون بدن شما به شدت افزایش می یابد و یک ماده غذایی که حاوی منیزیم باشد می تواند آن را به تعادل برساند حالا کدام مواد غذایی سرشار از منیزیم است؟
اسفناج برای شما مثل معدن منیزیم خواهد بود. خوراکی های خوشمزه دیگری مثل برگه زرد آلو هم همین خاصیت را دارند.
در باره کلسیم هم باید بگوییم که بطور کلی این ماده یک مسکن طبیعی بشمار می رود و آرامش را برایتان به ارمغان می آورد .حتما می دانید که شیر سرشاراز کلسبم است.
خشکبار هم همین طور تخم مرغ و سویا هم منابع غنی ای از کلسیم هستند. اگر این ها را در برنامه غدایتان قرار دهید هم از بیماریهایی مثل پوکی استخوان پیشگیری می کنید و هم کمتر دچار استرس و اضطراب خواهید شد.

با کربو هیدرات استرس در کنترل شماست
قبل از ابنکه بانقش کربوهیدرات ها در کنترل استرس آشنا شوید باید ماده شیمیایی در بدن به نام سروتونین را بشناسید. خیلی ساده و به دور از اصطلاحات پزشکی باید گفت که سروتونین یک انتقال دهنده عصبی است. بنابراین کمک به فرستادن پیام از یک ناحیه مغز به ناحیه دیگر را این ماده شیمیایی انجام می دهد.
کاهش سروتونین در بدن یکی از دلایل اصلی اضطراب و استرس است که باید مورد توجه قرار گیرد. البته کم بودن این ماده شیمیایی در بدن تاثیرات دیگری هم روی اخلاق شما خواهد داشت و مثلا می تواند شما را افسرده یا خشمگین کند. بهترین ماده ای که در بدن تولید سروتونین می کند کربوهیدرات ها هستند.
سیب زمینی پر از کربو هیدرات است. شیرینی ها هم همین طور. یادتان باشد که کربو هیدراتها به 2 دسته ساده و مرکب تقسیم می شوند .مرکب آن ها بهتر است چون با سرعت بیشتری هضم می شوند. نوع مرکب در حبوبات، غلات سبوس دار، نان، و ماکارونی وجود دارد. البته کربوهیدرات های ساده توسط پزشکان توصیه نمی شوند چون عوارض دیگری مثل چاقی به دنبال دارند. معروف ترین کربو هیدرات های ساده قند و نوشابه هستند.

استرس را به فراموشی بسپارید
یکی از مهمترین راه های کاهش استرس بدن ورزش کردن است. ورزش و تمرکز می تواند استرس تان را بطور قابل ملاحظه ای کاهش دهد ولی یادتان باشد نباید سراغ ورزش های سخت و سنگین بروید. پیاده روی و شنا می توانند اضطراب را از شما دور کند.
تحقیقات نشان داده افرادی که در طول روز 15تا 20 دقیقه ورزش می کنند، آدم های بسیار آرامتر و کم استرس تری نسبت به دیگران هستند. هنگام ورزش خون رسانی به بدن و مخصوصا مغز بهتر صورت می گبردو همین باعث آرامش آرامش بیشتر شما می شود.


امگا 3فراموش نشود
چقدر اهل خوردن میگو و ماهی هستید؟ اگر خیلی سراغ ابن نوع مواد غذایی نمی روید، احتمال این که آدم استرسی باشید زیاد است! امگا 3 هم جزو موادی است که می تواند روی عملکرد سروتونین مغز تاثیر بگذارد. می توان گفت که حتی در برخی افراد میزان کم سروتونین با کمبود امگا 3 در ارتباط است.
ماهی و همه موادی که به داشتن امگا 3 معروفند در جلوگیری از افزایش این هورمون استرس بسیار تاثیر گذارند. پس آن ها را هم در برنامه غذایی هفتگی تان حتما قرار دهید. به غیر از ماهی ها در گیاهان روغن سویا، آفتابگردان، دانه کتان، گردو، فندق و کنجد حاوی امگا 3 هستند. برخی از نان ها، آب میوه ها، روغن ها و تخم مرغ توسط متخصصان تغذیه توصیه شده اند.